Linux, serbestçe dağıtılabilen, çok görevli, çok kullanıcılı UNIX işletim sistemi türevidir. Linux, Internet üzerinde ilgili ve meraklı birçok kişi tarafından ortak olarak geliştirilmekte olan ve başta IBM-PC uyumlu kişisel bilgisayarlar olmak üzere birçok platformda çalışabilen ve herhangi bir maliyeti olmayan bir işletim sistemidir.

Linux Tarihi

Linux, 1991 yılında Finlandiyalı bir üniversite öğrencisi tarafından geliştirilmeye başlanmış. Linus Torvalds, master projesi için bir işletim sistemi yazmak için kollarını sıvadığı zaman bunun en iyi şekilde yapmanın bir yolu olarak İnternet’te duyurmak olduğunu düşünüyor. Linus Torvalds’ın mesajı o kadar çok yazılımcının ilgisini çekiyor ki dünyadan bir anda yüzlerce cevap alıyor. Böylece 9 yıllık bir serüven başlıyor. Şimdi Linux’un tüm dünyada 20 milyon kadar kullanıcısı olduğu tahmin ediliyor. Türkiye’deki tahminler ise Linux kullanan 75 bin civarında kişi olduğu yönünde. Linux sadece Intel, AMD, Cyrix gibi işlemcilerde değil, daha yüksek performans gösterebilen Alpha, Sparc gibi 20′ye yakın platformda da çalışabiliyor.

Linux’a nasıl başlamalıyım?
Linux kullanmanın en kolay ve kısa yolu bir Linux CD’si bulmak ve sisteminize kurmak. Daha önce kullandığınız işletim sistemini silmeye gerek kalmadan aynı bilgisayar üzerinde Linux’u çalıştırabilir ve ikili açış yöntemiyle Linux’u ya da Windows açabilirsiniz.

Linux özellikle küçük ve orta ölçekli kurumların kısıtlı İnternet’e geçiş bütçelerinden fedakarlık etmelerine gerek kalmadan İnternet’e zıplamalarını sağlıyor. Böylece neredeyse komik denilebilecek bir ücretle -ki bu genellikle CD’nin sahip olma maliyetine denk düşüyor- kendi sunucu servislerinizi kurabiliyorsunuz. Tabi başınız sıkıştığında bu konuda profesyonel destek alabileceğiniz kuruluşların olduğunu da unutmamak gerek.

Linux, 21. yüzyılın işletim sistemidir
Bütün bunların yanısıra geniş ağ yetenekleri, verimli kaynak yönetimi, çoklu grafik arayüzü nedeniyle Linux, önce akademik çevrelerin ilgisi ile büyürken şimdi ticari kuruluşların el atmasıyla hızla genişlemeye devam etmektedir. Özellikle veritabanı konusunda Sybase, Oracle, Informix gibi veritabanlarının da etkisiyle Linux etkin ve ucuz bir işletim sistemi olarak alternatif çözümler sunar.

Kurulum ve kullanım zorlukları ise bir çok yeni masaüstünün ortaya çıkmasıyla giderilmiştir. KDE, GNOME, Windowmaker gibi çeşitli grafik arabirimleriyle dağıtılan sürümleri, kullanıcının isteklerine göre esnek bir şekilde genişletilebilir.

Sistemin ayarlanabilen parçaları çok esnek olduğu için kullanıcının yazılımlar hakkındaki merakını cezbederek, öğrenmeyi ve öğretmeyi teşvik eder.

Linux’un diğer kullanım alanları
Linux, aşağıdaki özellikleri sayesinde, mevcut ağ yapınızı bozmadan diğer işletim sistemlerinin yerine geçebilir.

# SMB file server: Windows NT yerine kullanılacak bir Linux sistemi ile SMB dosya ve yazıcı paylaşımı (istatistiklerle de kanıtlandığı üzere) çok daha hızlı ve performanslı yapılır.

# SQL sunucu: Linux ile hazır gelen açık kaynak kodlu MySQL ve PostgreSQL veritabanlarından birisi ile veritabanı ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz.

# Yedekleme ünitesi: Tüm sisteminizin yedeklenmesi gerektiğinde Linux ciddi bir alternatiftir.

# Web sunucu: Linux’un da altında çalışan Apache web sunucu, dünyadaki tüm sunucuların %60′ını kapsar. Tüm dünyadaki web sunucularının %30′u ise Linux’tur.

Serbest yazılım
GNU, Serbest yazılım modeline verilen genel bir isim. İlk defa Richard Stallman tarafından ortaya atılan bu kavram, yazılımın açık kaynak kodlu olmasını öngörüyor. Böylece isteyen herkes açık kaynak kodunu inceleyip, daha gelişmiş, özgün, üretken, dinamik çalışmalarda bulunabiliyor. GNU lisansı aynı zamanda yazılımı dağıtma (ve hatta satma) hakkı da veriyor. Bunları yaparken sizden istenen, yazılımın kaynak kodunu da dağıtmanız ve yazarın haklarına saygı göstermeniz.

Linux, GNU lisansı altında dağıtılıyor. Çekirdek içindeki lisansların tamamı GNU GPL ile lisanslanmış durumda. Bu da, çekirdeği kaynak koduyla almanıza olanak sağlıyor. Ayrıca kullandığınız Gelecek Linux’un önemli bir bölümü sadece GNU lisansı kullanan yazılımlardan oluşturuldu.

Copyleft ise Copyright’ın tam tersi şekilde, (biraz da espri katarak) bir yazılımın istenildiği gibi kopyalanabildiği, kaynak kodunun serbestçe dağıtılabildiği yazılım lisansına verilen isim. Bu serbest lisans böylece bilgiyi daha geniş kitlelere, çok daha kısa sürede yaymak için birebir bir formül haline geliyor. Aslında GNU GPL’in diğer adı da Copyleft’tir.